POBYT TOLEROWANY (termin prawny) – forma ochrony, dzięki którym cudzoziemiec, któremu odmówiono nadania statusu uchodźcy, może legalnie przebywać na terytorium obcego państwa. Projekt ma skłonić do refleksji i poświęcenia uwagi sytuacji uchodźców w Polsce. Czy jesteśmy dla nich wrogościnni?
„Pobyt tolerowany” to niepewne jutro, łączące aspekty uchodźczej przeszłości i teraźniejszości. Jest soczewką skupiającą jednostkowość, wobec której Inny to my, kalejdoskopem przedstawiającym warianty postrzegania przemilczanej rzeczywistości. Dylemat odpowiedzialności za usłyszane historie oraz ich wykorzystanie staje się problemem wspólnym – niewiedza i niepamięć przestają być wymówką. „Pobyt tolerowany” to stan pozornej ochrony i bezpieczeństwa. Nikt nie jest „u siebie”.
„[...] często obcy jest tym, który kwestionuje” – tak, jakby samo jego zjawienie się naruszało spokój panowania tego, co swoje, zakłócało porządek zadomowienia, rzucało wyzwanie błogiemu stanowi, w którym wszyscy mogą czuć się u siebie, a wszystkie rzeczy zdają się spoczywać na swoim miejscu. Jako nieswój, Obcy – według częstego rozpoznania – jawi się jako problem.
Działania „Pobytu tolerowanego” wychodzą od nakreślonej powyżej kategorii wrogościnności według Jacquesa Derridy.
Opowieść wykorzystująca różnorodne środki wyrazu artystycznego, akcentuje kwestie najistotniejsze dla „uchodźczego bytu” – absurd i obłudę systemu, zależności polityczne, ograniczenia prawne, powracające wspomnienia i tęsknotę za rodziną, krajem, normalnością, pełnym człowieczeństwem. Obnaża stan, w którym osobiste doświadczenia wojny korespondują z niepewną przyszłością, pozornym bezpieczeństwem oraz druzgocącą stagnacją, jaką uciekinierzy z krajów ogarniętych konfliktami zastali w Polsce. Miejsce gry – prywatne mieszkanie, staje się zaś przestrzenią deziluzji i spotkania, nie tylko z prawdą swoistych świadectw, ale także ze współuczestnikami akcji i samym sobą. W tej wspólnocie rodzą się pytania. Nie na wszystkie znajdują się odpowiedzi. I nie na wszystkie odpowiada się bezrefleksyjnie.
Akcja „Pobyt tolerowany” powstała w wyniku kilkumiesięcznego procesu prowadzonego z inicjatywy Centrum Kultury Niezależnej Teatr Szwalnia w Łodzi oraz Ośrodka Teatralnego Kana w Szczecinie. Jego premierowe prezentacje odbyły się w marcu 2013 roku w ramach ogólnopolskiej akcji Dotknij Teatru w Łodzi i spotkały się z dużym zainteresowaniem odbiorców. Na proces ten złożyły się prace badawcze pozwalające zapoznać się z sytuacją uchodźców w Polsce, spotkania, zajęcia i warsztaty dla dzieci z Ośrodka dla Cudzoziemców w Grotnikach k/Łodzi oraz wielokrotne spotkania z pewną rodziną czeczeńskich uchodźców przebywającą na terenie naszego kraju na mocy pobytu tolerowanego.
WSTĘP WOLNY – po rezerwacji i odbiorze imiennych wejściówek. Ze względu na specyfikę akcji prosimy o zapisy pod numerem: 91 434 15 61. Wejściówki do odebrania od 20 stycznia (od godziny 15.00) w Piwnicy Kany.
koncepcja i realizacja, scenariusz, prowadzenie wywiadów z cudzoziemcami: Weronika Fibich
narrator akcji, scenariusz: Ewa Łukasiewicz
instalacje: Justyna Rochala materiał video: Grzegorz Habryn (PSM)
zdjęcia i materiał video z udziałem rodziny cudzoziemców: Ewa Ciechanowska
muzyka: Tomasz Krzyżanowski
montaż audycji radiowej, gromadzenie materiałów, organizacja i promocja projektu: Patrycja Terciak
gromadzenie materiałów, organizacja i promocja projektu; Elżbieta Mentel, Katarzyna Skręt
konsultacje merytoryczne, tłumaczenia: Joanna Paliwoda-Szubańska
Szczególne podziękowania dla rodziny z Czeczenii – Luizy i Adama z dziećmi Khedą, Abdulem, Madiną, Aiszą oraz Eliną, za rozmowy, spotkania i wspólne gotowanie.
