Ekspozycja stanowi pierwszy, roboczy pokaz zasobów muzealnych, stanowiących zrąb przyszłej stałej ekspozycji.
W końcu 2014 roku zainaugurowało swą mecenasowską działalność reaktywowane Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Narodowego w Szczecinie. Ta nowa społeczna inicjatywa nawiązuje do szlachetnych gestów osób prywatnych, pozwalających stworzyć przed stu laty Muzeum Miejskie. Jego stałe galerie, dzięki hojności założonego w 1911 roku Szczecińskiego Towarzystwa Muzealnego, zapełniły się niegdyś wybitnymi przykładami dzieł artystów europejskich – Vincenta van Gogha czy Narcisse’a Virgilia Díaza de la Peñy. W salach wystaw czasowych szczecinianie mogli zaś oglądać między innymi ekspozycje Honoré Daumiera, Käthe Kollwitz oraz Emila Noldego. Obecnie rozpoczynamy prace nad nową Galerią Sztuki Europejskiej, w której prezentować będziemy dzieła XIX i pierwszej połowy XX wieku różnych szkół narodowych oraz międzynarodowej awangardy. Złożą się na nią prace ze zbiorów własnych muzeum oraz sukcesywnie pozyskiwane depozyty, w tym od tworzącego własną kolekcję towarzystwa, które obejmuje niniejszym patronat nad przestrzenią pierwszego piętra traktu północnego Gmachu Głównego Muzeum Narodowego w Szczecinie.
Bohaterem wystawy uczyniliśmy przewrotnie nestora patriotycznie nastrojonego malarstwa narodowego, a tematem budowanie polskiej tożsamości kulturowej – najpierw w opozycji wobec „obcych”, a następnie w harmonii z międzynarodowym wielogłosem przełomu XIX i XX wieku. Jest to wystawa nie tyle wybitnego akademika i realisty, co zaangażowanego w politykę kulturalną członka warszawskiego środowiska artystycznego, założyciela Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, a przede wszystkim wytrawnego pedagoga. To także wystawa absolwenta Akademii Sztuk Pięknych w Sankt Petersburgu, bywalca oficjalnych Salonów Paryskich oraz mistrza artystów, którzy – często wbrew nauczycielowi – prymat tych z czasem skostniałych instytucji zburzyli.
Dziś w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie znajdują się cztery kompozycje Gersona. „Portret Rozalii Winter” (1850, olej, płótno, 64 x 51; obecnie na wystawie czasowej w willi Tyszkiewiczów na Zatroczu, Litwa) reprezentuje wczesny okres twórczości. „Pejzaż z wiatrakiem” (1855, olej, blacha, 34 x 25) stanowi jedną z pierwszych prób malarstwa pejzażowego, prowadzących do tak wybitnych prac jak dojrzały „Krajobraz tatrzański” (1893, ołówek, akwarela, papier, 37 x 28,5). Zakupiona pierwotnie przez Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie i uchodząca po II wojnie światowej za zaginioną, a znajdująca się w szczecińskiej kolekcji od 1979 roku „Przysięga na szarotkę” (1867, olej, płótno, 137 x 101) to jedno z najbardziej charakterystycznych dla malarza przedstawień rodzajowych inspirowanych życiem polskich Górali.
Dzieła te konfrontujemy z pracami innej szkoły – równie młodej jak towarzystwo Akademii Sztuki w Szczecinie. Studenci III roku malarstwa i nowych mediów, zainspirowani wielką „machiną historyczną” Gersona „Bez ziemi. Pomorzanie wyparci przez Niemców na wyspy Bałtyku” (1888, olej, płótno, 114,8 x 207), zaproponowali krytyczną reinterpretację malowidła. Również ten obraz, znajdujący się w zbiorach prywatnych, a niezwykle cenny ze względów historiograficznych, zwłaszcza w kontekście pomorskiego wielonarodowego dziedzictwa, usiłuje nabyć Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Narodowego w Szczecinie. Aby dokonać tego wielkiego dzieła, potrzebne jest jednak wsparcie rozrastających się kręgów darczyńców. Każdy z Państwa może się do nich przyłączyć, pomagając zbudować nowoczesną, krytyczną i prawdziwie europejską ekspozycję stałą w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Szczecinie.
