Smutno-piękna poezja Leśmiana w Radiu Szczecin

Niedziela to czasem taki dzień, że człowiek nie wie, co ze sobą począć. I oto w ramach II Festiwalu Książki Słuchanej nadarzyła się okazja, by nie zaprzepaścić bezpowrotnie cennych godzin życia i wybrać się na recital Magdy Kumorek „Śmiercie”, w którym przedstawiono poezję Bolesława Leśmiana w całkiem innym świetle i pokazano, że śmierć bliskim nam zjawiskiem, przyswajalnym, a nawet śmiesznym.

 

Bolesław Leśmian jest jednym z nielicznych poetów, który wzbudził moje zainteresowanie w szkolnych czasach. Nie przyszło mi jednak nigdy do głowy, że twórczość tego Pana można zagrać i wyśpiewać na sposób ludowy, jak to udowadnia projekt „Śmiercie”. Magda Kumorek napisała muzykę do poszczególnych wierszy, zaś aranżacji podjął się jej mąż, kompozytor muzyki teatralnej – Piotr Dziubek. I rzeczywiście, jeśliby zgłębić się w źródła dotyczące osoby Bolesława Leśmiana, można wyczytać, że surowo odnosił się do konstrukcji swoich poematów, wdrażając rygorystyczne zasady sylabotoniczności, dzięki czemu jego twórczość jest taka melodyjna.

 

Jak to w studiu radiowym bywa, panuje tu całkiem inny rodzaj emocji niż na typowych koncertach w dużych salach, halach bez miejsc siedzących i wszechogarniającym hałasem dobiegającym nie tylko ze sceny, ale także ze strony publiczności. Niewysłowiona cisza, bo jest się na wizji, daje poczucie przebywania w odrębnym wymiarze rzeczywistości, co niezwykle wpływa na odbiór koncertu. I tak po radiowej zapowiedzi tego, co będzie się działo, instrumentarium w składzie od lewej fortepian/akordeon, kontrabas, tuba, instrumenty perkusyjne, saksofon, trąbka i skrzypce szybciutko pojawiło się na scenie i zaczęło grać pierwsze dźwięki. Zaraz też w zielonej sukni i czerwonych kozakach z ciemności się wyłoniła Magda, dołączając do reszty swoim wokalem, zwiastując na rozpoczęcie utworem „Śmiercie”.

 

Koncert udał się wyśmienicie, bez dwóch zdań. Chciałabym się pochylić nad paroma istotnymi dla mnie momentami podczas tego wieczoru muzycznego. Jednym z nich była piosenka „Strój”, którą wzięto do promocji płyty. Otóż ma ona w sobie nieokiełznanego „powera”. Opowiada o dziewczynie ubranej w strój nęcący panów, o pieszczotach, o niezrozumieniu ze strony rodziny i o śmierci w konsekwencji. A mimo kuriozalnie żywego tempa, jaki jest grany w tym utworze, wszystko do siebie pasuje, lepi się idealnie. 

„Dwoje Ludzieńków” to kolejny ważny przystanek z przejmującą paletą dźwięków wygrywanych przez skrzypce, plumkającym fortepianem i dogrywającą tubą, aż do fazy końcowej, która w moim wyobrażeniu urastała do jakiegoś ludowego konduktu pogrzebowego. Przepiękna muzyka skłaniająca do myśli na temat miłości i egzystencji. 

Prześmiewcze treści „Jadwigi” i „Panny Anny” bez wątpienia udzieliły się zgromadzonej publiczności. Trzeba przyznać, że Magda śpiewając, równocześnie świetnie gra mimiką, ruchami rąk, co nadaje charakteru granym kompozycjom. Swoją innością zachwycała „Dusza w niebiosach”. Wpadający tutaj w ucho rytm, wysoki wokal i akordeonowe dopieszczenia nie miały sobie równych. 

Niezastąpione skrzypce dały o sobie znać też w „Puściła po stole”. Śpiew przeciągnięty, coś jakby góralskie jodłowanie. Co więcej, podczas wykonywania tej piosenki Magda siedziała na podłodze, niesamowicie oddając klimat całości. 

I na koniec mojego pochylenia nad momentami - „***”. Za tymi znaczkami kryją się między innymi słowa: „Leżę właśnie zapatrzony w wieńców liście, Uroczyście – wiekuiście – osobiście”. Czyli znów śmierć, jak w większości repertuaru. Niewygodne do nucenia, by się rzekło, ale ja się temu poddałam, choć musiałam uważać, żeby zbyt mocne dźwięki z mych ust nie wyszły.  Dopowiem jeszcze, że oprócz typowo ludowych, folkowych melodii, wkradały się elementy jazzu. Cóż za wyrafinowane połączenia!